کت نیپ چیست؟ تأثیرات شگفت‌انگیز نعناع گربه‌ای بر گربه‌ها
ازآنجایی‌که خوشحالی هر گربه، آرزوی قلبی بلوکتی‌هاست، در این مطلب قصد داریم یک راه طبیعی و بی‌خطر را برای سرخوشی این محبوب دل‌ها معرفی کنیم؛ کت نیپ یا نعناع گربه به‌عنوان یک لذت جادویی برای گربه‌ها، دقیقا همان چیزی است که می‌تواند یک گربه‌ی ساکت، آرام یا حتی افسرده را به موجودی پرانرژی و بانمک تبدیل کند که باعث خنده و شادی شما شود. با ما همراه باشید تا به رایج‌ترین سؤالات شما در مورد کت نیپ، از نحوه استفاده تا مزایا و معایب کت نیپ برای گربه پاسخ دهیم.
کت نیپ یا نعناع گربه‌ای چیست؟
کت نیپ (Catnip) که با نام علمی Nepeta cataria شناخته می‌شود، گیاهی با برگ‌های سبز روشن و گل‌های کوچکِ ارغوانی روشن (مایل به صورتی) است. کت نیپ از خانواده نعناع است و عطری بسیار قوی و خاص دارد که از ترکیب اسانس‌های موجود در برگ‌ها و گل‌ها منتشر می‌شود. رایحه گیاه کت نیپ برای برخی موجودات به‌ویژه برای گربه‌ها جذاب و تحریک‌کننده است.
چراکه این گیاه به دلیل داشتن ترکیبات شادی‌آور، باعث لذت گربه‌سانان و بروز حرکات جالب یا آرامش در آن‌ها می‌شود. در واقع در برخی مواقع دیده شده که علاوه بر گربه‌ها برخی از حیوانات مثل ببر، پلنگ و شیر هم در اثر استشمام کت نیپ رفتارهای به‌خصوصی را نشان می‌دهند.
منشأ گیاه کت نیپ کجاست؟
طبق منابع مختلف کت نیپ، گیاه بومی مناطق آسیای میانه، جنوب شرقی اروپا و برخی نواحی از قفقاز است. از دیرباز تاکنون این گیاه به طور طبیعی و به شکل وحشی و علف هرز در این مناطق رشد کرده است. گیاه نعناع گربه‌ای در طول زمان به سایر مناطق جهان، از جمله آمریکای شمالی منتقل شده است.
علت شادی‌آور بودن کت نیپ چیست؟
نعناع گربه‌ای دارای ترکیبات محرکی به نام نپتالاکتون (Nepetalactone) است؛ این ماده معمولا در گیاهانی از خانواده نعناع، به‌ویژه در گیاه کت نیپ یافت می‌شود. این ترکیب شیمیایی کاملا طبیعی است و باعث ایجاد اثرات خاص و تحریک‌کننده روی گربه می‌شود.
هنگامی مصرف کت نیپ توسط گربه، ترکیبات نپتالاکتون به گیرنده‌های خاصِ موجود در مغز آن‌ها متصل می‌شود و هورمون لذت‌بخش (حسی مشابه لذت جنسی) ترشح می‌شود. به‌این‌ترتیب گربه دچار حس شادی و هیجان می‌شود و عکس‌العمل‌های شگفت‌آور و خنده‌داری را نشان می‌دهد.
خواص استفاده از کت نیپ برای گربه‌ها چیست؟
چه به دنبال یک راه‌حل برای آرامش یک گربه مضطرب باشید و چه بخواهید گربه تپل خود را تشویق به فعالیت‌های فیزیکی کنید، می‌توانید از خواص کت نیپ مثل موارد زیر استفاده کنید.
- احساس لذت و سرخوشی؛ به‌ویژه در گربه‌های افسرده و ساکت
- کاهش استرس و اضطراب؛ به‌ویژه در گربه‌های تحت تنش یا گربه‌های نجات‌یافته از حوادث و شرایط سخت
- ترغیب‌کننده برای افزایش فعالیت فیزیکی؛ به‌ویژه در مورد گربه‌های دارای اضافه‌وزن و افسرده
- افزایش حس نزدیکی و محبت به صاحب؛ به‌ویژه در هنگام برقراری ارتباط دوستی با گربه
- کاهش احساس ترس و نگرانی؛ در مواقع حضور گربه در مکان‌های جدید یا در هنگام مراجعه به دامپزشک
- کاهش حس پرخاشگری در گربه؛ به‌ویژه گربه‌های تندمزاج و عصبی
- خاصیت تشویق‌کنندگی؛ مثلا استفاده از این ماده روی وسایل بازی گربه برای جلوگیری از خنج کشیدن روی پرده و مبل
آیا همه گربه‌ها به کت نیپ واکنش نشان می‌دهند؟
اگرچه درصد زیادی از گربه‌ها در اثر تماس، استشمام و جویدن این گیاه نسبت به ترکیبات شیمیایی شادی‌آور آن واکنش نشان می‌دهند اما پاسخ خیر به این سؤال که آیا کت نیپ برای همه گربه‌ها شادی‌آور است؟ یک پاسخ اثبات‌شده است.
طبق تحقیقات انجام‌شده تنها 55 تا 70 درصد گربه‌ها دارای ژن حساسیت به کت نیپ هستند و حدود 30 تا 45 درصد گربه‌ها نسبت به کت نیپ واکنش خاصی ندارند.
در واقع این ویژگی به‌صورت ارثی است و همه گربه‌ها به یک اندازه نسبت به آن حساس نیستند؛ مثلا گربه‌های مسن و بچه‌گربه‌های زیر 3 ماه کمترین واکنش را نسبت به کت نیپ‌دارند اما برخی از گربه‌های نر یا گربه‌های عقیم‌نشده واکنش شدیدتری به گیاه نشان می‌دهند.
بهترین سن گربه برای مصرف کت نیپ
همانطور که اشاره کردیم بچه‌گربه‌های زیر ۳ ماه واکنشی به کت نیپ نشان نمی‌دهند، زیرا سیستم عصبی آن‌ها هنوز کامل نشده و حساسیت کافی را به ترکیبات این گیاه ندارند.
مصرف گیاه کت نیپ برای گربه‌ها از حدود ۳-۶ ماهگی به بعد مناسب‌تر است؛ چرا که سیستم عصبی در این محدوده سنی، به‌اندازه کافی رشد یافته و احتمال تأثیر گیاه روی آن‌ها بالاتر می‌رود. به طور کلی می‌توان گفت بهترین سن استفاده از کت نیپ برای گربه‌ها از حدود 6 ماهگی به بعد است.
عکس‌العمل گربه‌ها بعد از مصرف کت نیپ
جالب است بدانید که عکس‌العمل و رفتار تمامی گربه‌ها بعد از مصرف کت نیپ یکسان نیست و هر گربه بر اساس نژاد، جنسیت، سن و ژنتیک و حتی بر اساس میزان حساسیت خود به نپتالاکتون، ممکن است هیچ یا برخی از نشانه‌های رفتاری را بروز دهد.
بروز حرکاتی از سر بازیگوشی و هیجانی
گربه‌ها بعد از مصرف کت نیپ ممکن است شروع به حرکات چرخشی، دویدن، پرش، یا بازی‌های ناگهانی کنند که هر یک از این حرکات می‌تواند به‌صورت سریع و گاهی بی‌هدف باشد.
میومیو کردن
میومیو کردن مثل یک بچه‌گربه سرحال و پرانرژی یکی دیگر از رفتارهای گربه پس از مصرف کت نیپ است.
غلت زدن و مالیدن بدن
یک رفتار رایج این است که ممکن است گربه روی زمین غلت بزند، بدن و سر خود را به زمین بمالد یا تمایل داشته باشد خود را به جایی که گیاه کت نیپ وجود دارد، فشار دهد.
خواب‌آلودگی و آرامش
برخی از گربه‌ها پس از مدت کوتاهی از مصرف و بروز رفتارهای هیجانی، حالت آرامش و خواب‌آلودگی پیدا می‌کنند، در نهایت به خواب می‌روند یا آرام می‌شوند.
آبریزش بزاق، لیسیدن یا جویدن
ترشح و ریزش بزاق هم از دیگر نشانه‌هایی است که در برخی از گربه‌ها بروز می‌کند. از طرفی گربه‌ها ممکن است اسباب‌بازی حاوی کت نیپ را با ولع بجوند یا لیس بزنند. حتی در برخی موارد، گربه‌ها نسبت به گیاه رفتارهای تحریک‌آمیز مانند حمله به گیاه یا پرش‌های ناگهانی نشان می‌دهند.
احساساتی شدن و افزایش محبت حیوان به سرپرست
گاهی گربه پس از مصرف کت نیپ رفتارهای احساسی‌تری مثل تمایل به نوازش، مالیدن بدن به صاحب یا آرام گرفتن در آغوش او را نشان می‌دهند.
مدت‌زمان تأثیر کت نیپ روی گربه چقدر است؟
رفتارهای گربه تحت‌تأثیر مصرف کت نیپ، معمولا سریع بروز می‌کنند و به همان سرعت فروکش می‌کنند. بسته به سن، ژنتیک، نژاد، وضعیت عقیم بودن یا نبودن، جنسیت مدت‌زمان اثر کت نیپ روی گربه و شدت بروز رفتارها متفاوت است.
معمولاً در مدت‌زمان تأثیر نعناع گربه‌ای بر روی رفتار پت حدود 5 تا 15 دقیقه است که در برخی موارد تا حدود 25 تا 30 دقیقه و حتی تا 2 ساعت هم طول می‌کشد.
لطفاً به این نکته هم توجه داشته باشید که گربه پس از بروز حرکات سریع و هیجانی انرژی زیادی مصرف می‌کند به همین دلیل ممکن است که بعدازاین مدت، نیاز به استراحت داشته باشد تا دوباره نسبت به کت نیپ واکنش نشان دهد.
پرورش کت نیپ در منزل و ساخت وسایل سرگرمی
اگر به تأثیرات جالب این گیاه علاقه‌مند شدید بهتر است بدانید که حتی خودتان هم می‌توانید بذر گیاه کت نیپ را از عطاری‌ها یا فروشگاه‌های محصولات بذر و کشاورزی تهیه کنید؛ چراکه پرورش گیاه کت نیپ نسبتا آسان و سریع است و تنها نیاز به یک فضای آفتاب‌گیر و گلدان مناسب دارد.
به‌این‌ترتیب با کاشت بذر کت نیپ در منزل یا خشک کردن آن، خودتان می‌توانید این گیاه را به‌صورت خالص و طبیعی در اختیار داشته باشید. سپس می‌توانید از این گیاه در یک کیسه، جوراب یا اسباب‌بازی‌های گربه، به‌صورت تازه یا خشک استفاده کنید و دنیای شادتری برای او بسازید!
خرید انواع محصولات کت نیپ
محصولات کت نیپ را می‌توانید به صورت‌های مختلفی مثل موارد زیر در بازار و پت‌شاپ‌های آنلاین تهیه کنید.
- گیاه تازه کت نیپ (نسبت به گیاه خشک‌شده تأثیر بیشتری دارد.)
- گیاه خشک‌شده کت نیپ (مناسب برای استفاده در اسباب‌بازی گربه)
- روغن‌ها و عصاره کت نیپ (بسیار قوی است و بهتر است بااحتیاط استفاده شود.)
- اسباب‌بازی‌ها و عروسک‌های حاوی کت نیپ
- قطره و اسپری کت نیپ
پس از خرید محصولات کت نیپ‌دار کمی خلاقیت به خرج دهید تا گربه حسابی سرگرم و شاد شود؛ مثلا با اسباب‌بازی‌های کت نیپ‌دار می‌توانید او را با محیط یا وسایل جدید مثل لانه، تشکچه و… عادت دهید یا با اسپری کت نیپ در مسیرهای خاصی، فعالیت بدنی او را افزایش دهید.
بهترین بخش گیاه کت نیپ برای گربه
شکوفه‌ها و برگ گیاه کت نیپ بهترین بخش‌های گیاه برای گربه‌ها محسوب می‌شوند چراکه دارای بوی قوی‌تر و ترکیبات مؤثرتری هستند. پس سعی کنید از محصولاتی استفاده کنید که برگ و گلِ گیاه کت نیپ را به‌مقدار بیشتر و ساقه گیاه را به‌مقدار حداقل مورداستفاده قرار می‌دهند.
نکته مهم دیگر در مورد خرید محصولات کت نیپ این است که در اثر گذر زمان و به دلایل محیطی مثل تماس با هوا، خاصیت گیاه به‌مرور کمتر و میزان نپتالاکتون کاهش میابد؛ بنابراین از خرید کت نیپ کهنه خودداری کنید و محصولات کت نیپ‌دار را از فروشگاه‌های معتبر و به‌صورت تازه‌تر تهیه کنید.
افزایش ماندگاری گیاه کت نیپ
بهتر است هر بار به مقدار موردنیاز محصولات حاوی کت نیپ را تهیه کنید تا گربه از خواص حداکثری آن بهره ببرد. در صورت اضافه آمدن، برای حفظ خواص کت نیپ می‌توانید از روش فریز کردن گیاه در ظروف دربسته استفاده کنید.
آیا کت نیپ برای گربه اعتیادآور است؟
طبق تحقیقات انجام‌شده، کت نیپ برای گربه‌ها اعتیادآور نیست و مقدار مجاز مصرف کت نیپ در حد چند روز در میان کافی و متعادل به نظر می‌رسد.
از طرفی برای استفاده از کت نیپ، باید مراقب باشید که مصرف زیاد محصولات کت نیپ‌دار باعث تحریک یا ناراحتی گربه نشود؛ زیرا استفاده محدود و کنترل‌شده با جنبه سرگرمی از کت نیپ بهترین نتیجه را به همراه دارد.
مشکلات مصرف بیش‌ازحد کت نیپ
به‌طورکلی مصرف گیاه کت نیپ برای گربه‌ها ضرر ندارد اما باید به خاطر داشته باشیم که افراط در دنیای گربه‌ها هم می‌تواند با اثرات منفی و کاهش لذت همراه باشد. مثلا اینکه با مصرف بیش از حد و مداوم کت نیپ، میزان حساسیت گربه به خاصیت گیاه کمتر می‌شود و گربه عکس‌العمل خاصی را پس از مصرف بروز نمی‌دهد.
مشکلات گوارشی کوتاه‌مدت مثل اسهال، استفراغ یا بی‌حالی، سرگیجه و مشکل در راه رفتن هم از دیگر عوارض کمتر شایع مصرف کت نیپ است. در صورت تداوم این علائم توصیه می‌کنیم که حتماً به دامپزشک مراجعه کنید.
آیا کت نیپ با علف گربه تفاوت دارد؟
در پاسخ به این سؤال که آیا کت نیپ همان علف گربه است؟ باید بگوییم خیر!
کت نیپ یا نعناع گربه‌ای گیاهی از خانواده نعناع است اما علف گربه، در واقع همان سنبل‌الطیب است که به هضم و گوارش بهتر و البته آرامش بخشیدن کمک می‌کند. علف گربه اثر طولانی‌تری را در گربه ایجاد می‌کند درحالی‌که کت نیپ دارای خاصیت ایجاد سرخوشی در گربه‌هاست و اثر کوتاه‌مدت‌تری دارد.
میو آخر
کت نیپ برای بیشترِ گربه‌ها مثل دعوت به یک جشن کوچک و پر از شادمانی است. ما هم در این مطلب از بلوکت سعی کردیم نکاتی را در مورد کت نیپ مرور کنیم که لذت این شادمانی دوچندان شود. حالا شما بگویید که چه روش‌هایی را برای به هیجان آوردن گربه‌ها پیشنهاد می‌کنید یا واکنش گربه‌تان بعد از مصرف کت نیپ چه بوده است؟
آیا این نوشته برایتان مفید بود؟
